Prawidłowa eksploatacja zagęszczarki gruntu.

Jak prawidłowo eksploatować zagęszczarkę gruntu?

Zagęszczarki gruntu to niezbędne narzędzia dla każdego wykonawcy, który zajmuje się budową i naprawą dróg, chodników, placów i innych konstrukcji ziemnych.
Prawidłowe działanie zagęszczarki jest kluczowe dla uzyskania optymalnego zagęszczenia podłoża, co przekłada się na trwałość i stabilność całej budowanej nawierzchni. W tym artykule przedstawimy kilka wskazówek, jak prawidłowo eksploatować zagęszczarkę gruntu, aby wydłużyć jej żywotność i zapewnić bezpieczeństwo użytkowania oraz gotowość do pracy w terenie.

Spis treści:
1. Czynności niezbędne po zakupie nowej maszyny.
2. Jak postępować przed rozpoczęciem pracy?
3. Ważne podczas pracy.
4. Co należy zrobić po zakończeniu pracy?
5. Czynności eksploatacyjne.
6. Jak przedłużyć żywotność podzespołów?

1. Czynności niezbędne po zakupie nowej maszyny.

Po zakupie nowej maszyny często należy przygotować ją do pracy – poniżej w punktach przedstawiamy najważniejsze czynności jakie należy wykonać aby działała prawidłowo.
Jeżeli zagęszczarka jest spakowana, należy po rozpakowaniu sprawdzić czy wszystkie elementy są zmontowane – rękojeść prowadząca, ewentualne kółka czy inne elementy wyposażenia potrzebne do pracy.
Przed pierwszym uruchomieniem należy zalać silnik olejem.

Zwykle do transportu wszystkie ciecze są zlewane z silników i nawet jeśli po wykręceniu bagnet jest tłusty od oleju, nie należy się tym sugerować i przede wszystkim sprawdzić czy w silniku znajduje się odpowiednia ilość oleju – jeśli na korku nie ma bagnetu można ustalić poziom zaglądając do wlewu oleju – poziom powinien sięgać około 0,5 cm poniżej gwintu korka. Najczęściej do silników w zagęszczarkach stosuje się olej 10W30 lub 15W40.

Do zbiornika paliwa należy wlać odpowiadające silnikowi paliwo – do silnika benzynowego etylinę 95, natomiast do silnika Diesel'a olej napędowy.

W przypadku zagęszczarek wyposażonych w rozrusznik elektryczny i akumulator należy uruchomić silnik kluczykiem lub dedykowanym przyciskiem – zazwyczaj przy pierwszym rozruchu trzeba kilka sekund zaczekać zanim układ paliwowy zaciągnie paliwo. W modelach z rozrusznikiem ręcznym należy 2-3 razy pociągnąć linką szarpaka aby napełnić układ paliwem i dopiero energicznie płynnym ruchem wyciągnąć linkę z bębna szarpaka.

2.  Jak postępować przed rozpoczęciem pracy?

• Sprawdzić stan techniczny zagęszczarki: Przed każdym użyciem należy sprawdzić stan techniczny zagęszczarki, zwracając szczególną uwagę na poziom oleju oraz stan filtra powietrza i pasa napędowego.
  
  
• Obejrzeć teren pracy: Należy zidentyfikować wszelkie przeszkody, takie jak kamienie czy korzenie drzew, które mogą uszkodzić zagęszczarkę lub utrudniać pracę. Przeszkody możliwe do wyeliminowania należy bezwzględnie usunąć z trasy przejazdu.
  
  
• Zniwelować teren: Przed rozpoczęciem zagęszczania należy wyrównać teren przeznaczony do obróbki - doły należy zasypać, natomiast drobne wzniesienia i muldy zlikwidować, tak aby zagęszczarka poruszała się jednostajnie bez potrzeby pokonywania przeszkód.
  
  
• Zaplanować trasę zagęszczania: Należy określić trasę, po której będzie poruszać się zagęszczarka, zwracając uwagę na nachylenie terenu i kierunek jazdy. Wyznaczając trasę należy wyliczyć ilość przejazdów i ważne jest aby kolejne trasy "zachodziły" na siebie na około 10-15 centymetrów, aby uniknąć "efektu koryta" i rantu pomiędzy kolejnymi przejazdami.
  
  

3. Ważne podczas pracy:

• Uruchomić zagęszczarkę na równym terenie: przed rozpoczęciem zagęszczania właściwego miejsca, uruchomić zagęszczarkę na równym terenie, aby sprawdzić jej działanie i upewnić się, że pracuje prawidłowo.
  
  
• Posuwać się jednostajnie i dokładnie: zagęszczanie gruntu powinno odbywać się powoli i dokładnie, pasami o szerokości ok. 30-50 cm. Następny pas powinien zachodzić na poprzedni o ok. 10-15 cm a zagęszczarki nie należy popychać w celu przyspieszenia przejazdu, ponieważ nie zagęści odcinka dokładnie.
  
  
• Dopasować liczbę przejazdów: liczba przejazdów powinna być dostosowana do rodzaju gruntu i jego wilgotności. Im bardziej wilgotny grunt, tym wolniej należy poruszać się zagęszczarką i wykonywać więcej przejazdów.
  
  
• Unikać nadmiernego zagęszczania: nadmierne zagęszczanie może prowadzić do deformacji gruntu i pękania nawierzchni oraz do uszkodzenia łożysk wibratora zagęszczarki. Należy stosować się do zaleceń producenta zagęszczarki i specyfiki gruntu. Najczęściej grunt jest wystarczająco zagęszczony, kiedy wibracje zamiast oddziaływać w głąb gruntu powodują nadmierne oddawanie energii na rękojeść.
  
  
• Zwrócić uwagę na bezpieczeństwo: podczas pracy zagęszczarką należy zachować ostrożność i stosować się do zasad bezpieczeństwa. Nie należy używać zagęszczarki w pobliżu osób, zwierząt lub innych obiektów, które mogą zostać potrącone lub uszkodzone.
  
  

4. Co należy zrobić po zakończeniu pracy?

• Wyczyścić zagęszczarkę: po zakończeniu pracy należy dokładnie wyczyścić zagęszczarkę z brudu i kurzu. Szczególną uwagę należy zwrócić na spód płyty po zagęszczaniu asfaltu oraz na wszystkie elementy ruchome, które mogą zostać zablokowane przez pozostawiony na nich piasek i brud. Przyklejone do płyty resztki, kiedy zastygną i zespolą się z płytą, będą powodowały skręcanie zagęszczarki, brak równomiernego zagęszczania całą powierzchnią, a w rezultacie dalszej pracy taka płytą jej mechaniczne uszkodzenie spowodowane zmianą naprężeń na płycie.
  
  
• Wyczyścić dokładnie filtr powietrza: zagęszczarki pracują w dużym zapyleniu co powoduje, że filtry powietrza są narażone na zwiększoną eksploatację a ponieważ odpowiadają za czystość mieszanki paliwowo-powietrznej, którą zasilana jest komora spalania, należy je utrzymywać w stanie maksymalnej sprawności aby nie dopuścić do zatarcia silnika. W razie potrzeby filtr powietrza należy wymienić.
  
  
• Sprawdzić poziom oleju: należy upewnić się, że poziom oleju na bagnecie znajduje się pomiędzy minimum a maksimum. Ilość oleju w misce olejowej zapewnia właściwe smarowanie silnika podczas pracy. Gdy oleju jest zbyt mało silnik jest niedostatecznie smarowany i zwiększa się ryzyko jego zatarcia, natomiast kiedy oleju jest zbyt dużo w skrzyni korbowej zwiększa się ciśnienie, rośnie opór na suwie tłoka i w rezultacie zostają wypchnięte uszczelniacze.
  
  
• Przechowywać zagęszczarkę w bezpiecznym miejscu: zagęszczarkę należy przechowywać w bezpiecznym miejscu, z dala od wilgoci, zapylenia i ekstremalnych temperatur oraz dostępu dzieci i osób niepowołanych. Wilgoć powoduje pęcznienie filtra powietrza co skutkuje brakiem jego odpowiedniego przepływu. Również elementy ze stopów aluminium (np. blok i głowica silnika) nie powinny być wystawione na długotrwałe zawilgocenie, ponieważ prowadzi to do korodowania tych części – mogą pojawiać się wżery w głąb elementów lub nawierzchniowe zgrubienia.
  
  

5. Czynności eksploatacyjne.

Każdy producent do nowego sprzętu załącza instrukcję obsługi, w której podane są interwały czynności serwisowych, jednakże warto trzymać się też pewnych uniwersalnych zasad dotyczących  eksploatacji zagęszczarek.

Olej

Pierwsza wymiana po zakupie nowego urządzenia powinna się odbyć po około 20 przepracowanych godzinach. Ważne jest to aby zbytnio nie przeciągać tej czynności, ponieważ pierwsze zalanie olejem jest przeznaczone na dotarcie silnika, więc w układzie smarowania krążą cząstki metalu (skutek „docierania”), które działają jak ścierniwo i mogą spowodować nadmierne wyszlifowanie elementów silnika – w szczególności ścian komory spalania i pierścieni tłoka.

Zbyt wczesna wymiana oleju (np. po 5 godzinach, kiedy silnik jeszcze nie jest w pełni dotarty) spowoduje taki sam efekt, ponieważ elementy będą się docierać w trakcie następnych 15 godzin eksploatacji. Następne wymiany oleju powinny się odbywać co 50 lub 100 motogodzin, zależy to od warunków, w których zagęszczarka pracuje.

W okresie wysokich temperatur powietrza oraz przy pracy non-stop, kiedy zmieniają się tylko operatorzy maszyny, olej ulega szybszemu „przepaleniu” co znacznie zmniejsza jego właściwości smarne i wymiany powinny być zdecydowanie częstsze niż podawane w instrukcjach - optymalnie co 50 godzin. Przy pracy w umiarkowanych temperaturach i cyklu 2h pracy/2h przerwy, w zupełności wystarczy wymiana oleju co 100 roboczogodzin.

Filtr powietrza

Kontrola i czyszczenie filtra powinno się odbywać średnio co 3 godziny pracy maszyny. Jest to bardzo istotne, ponieważ filtr powietrza odgrywa kluczową rolę w procesie spalania mieszanki paliwowo-powietrznej w silniku. Jeśli przez filtr będą się przedostawać do gaźnika drobiny piasku lub kurz, skutkować to będzie zatarciem silnika, ponieważ z gaźnika paliwo zmieszane z powietrzem dostaje się do komory spalania, w której drobiny piasku będą szlifować ściany cylindra, pierścienie na tłoku oraz sam tłok.

Oznaką zapchanego filtra powietrza jest znaczny spadek mocy zagęszczarki – wystarczy sprawdzić czy bez filtra silnik pracuje prawidłowo – oczywiście należy to zrobić w czystym środowisku (np. na trawie) i absolutnie nie wolno zagęszczarką pracować ze zdemontowanym filtrem.

Wkłady filtra powietrza zwykle posiadają  zewnętrzną część gąbkową (filtr wstępny), którą można delikatnie zdjąć, wypłukać dokładnie, wycisnąć i założyć ponownie na wkład. Wewnętrzną część – papierową harmonijkę - można delikatnie, zawsze od środka na zewnątrz, przedmuchać sprężonym powietrzem ale należy zredukować ciśnienie na kompresorze do około 2-3 bar i uważać aby nie poprzerywać struktur papieru. Oczywiście tak można postępować tylko z filtrami zdatnymi do ponownego użycia czyli tylko „zakurzonymi” ale z jednolitą strukturą papieru.

Warto też zwrócić uwagę na środowisko pracy – w okresie suszy, kiedy następuje znacznie zwiększone pylenie należy zagęszczany teren najpierw spryskać wodą i poczekać aż wsiąknie w grunt aby zmniejszyć zakurzenie, które powoduje praca zagęszczarką. Z kolei przy pracy w bardzo wilgotnym środowisku (np. podczas mgły czy mżawki) filtr powietrza powinno się kontrolować co godzinę i jeśli zauważy się oznaki „rozmiękania” papierowej struktury natychmiast zmieniać go nowy.

Sprzęgło odśrodkowe i naciąg paska

Obydwa elementy (sprzęgło i pasek) odpowiadają za prawidłową pracę wibratora zagęszczarki. Jeśli jedno z nich pracuje nieprawidłowo zagęszczarka nie osiąga pełnej wibracji i grunt jest zagęszczony niedostatecznie a wibrator ulega uszkodzeniu.

W sprzęgle znajdują się okładziny, które podczas pracy naturalnie ulegają starciu – zbyt cienkie okładziny charakterystycznie „dzwonią” i powodują nierówną pracę wibratora lub, w skrajnych przypadkach, w ogóle nie przekazują napędu na wibrator. W takiej sytuacji wymagana jest wymiana okładzin lub całego sprzęgła.

Pasek napędowy również ulega naturalnemu zużyciu i należy regularnie sprawdzać jego naciąg. Zbyt luźno napięty pasek będzie powodował nierówne przenoszenie obrotów na sprzęgło i tym samym nierówną pracę wibratora co doprowadzi w krótkim czasie do dewastacji łożysk wibratora. Podobny skutek wywoła nadmierny naciąg, ponieważ łożyska będą pracować na zbyt dużym obciążeniu i zbyt wysokich obrotach.

Dodatkowo może dojść do zagotowania oleju w wibratorze i przez zwiększenie ciśnienia w komorze wibratora zostaną wypchnięte uszczelniacze, co doprowadzi do wycieku oleju i zatarcia wibratora. Zbyt mocno naciągnięty pasek będzie też powodował brak możliwości pozostawienia zagęszczarki w miejscu na wolnych obrotach – już na minimalnych obrotach wibrator będzie się uruchamiał i zagęszczarka będzie się przesuwać samoczynnie.

6. Jak przedłużyć żywotność podzespołów?

Każde zakupione urządzenie posiada instrukcję obsługi, w której producent przedstawia zalecenia i wymagane czynności eksploatacyjne zapewniające długą żywotność urządzenia i bezproblemową pracę. Należy też pamiętać o warunkach w jakich przyjdzie eksploatować maszynę:

Stosując się do powyższych zaleceń można zapewnić maszynie długą i bezproblemową eksploatację i ograniczyć awarie i uszkodzenia powodowane często zaniedbaniami i niepełną wiedzą na temat budowy i działania urządzenia.
Jeżeli mają Państwo jakieś uwagi lub wątpliwości dotyczące Państwa sprzętu zapraszamy do kontaktu z naszym serwisem telefonicznie lub pod adresem info@toolsforsmart.pl.